Grzegorz Wielki (540-604) – był synem świętej Sylwii i Gordiana Anicjusza. Pochodził z rodu chrześcijańskich patrycjuszy, który wydał już dwóch papieży – prapradziada Grzegorza Feliksa III (483-492 oraz Agapita (535-536). Do chwały ołtarzy wyniesione zostały dwie ciotki Grzegorza, dziewice konsekrowane Emiliana i Tarsylia.
Święty Grzegorz odebrał staranne wykształcenie. Zwieńczeniem jego kariery urzędniczej było objęcie w 571 roku stanowiska prefekta Rzymu. Po 4 latach piastowania tego urzędu zrezygnował z kariery i oddał się życiu monastycznemu. 
Dom rodzinny usytuowany na Civus Scauri zamienił w klasztor świętego Andrzeja, majątek rodzinny na Sycylii posłużył mu do ufundowania sześciu klasztorów. W 577 roku Benedykt I uczynił go diakonem. Dwa lata później papież Pelagiusz II uczynił Grzegorza swoim przedstawicielem w Konstantynopolu – w powierzonych mu zadaniach miał wykorzystać dawniejsze doświadczenia polityczne. W Konstantynopolu spędził siedem lat (579-586), w trakcie pobytu nauczył się języka greckiego. W 586 roku został wezwany do Rzymu, miał służyć Pelagiuszowi II w kierowaniu rzymskim Kościołem.
Dom rodzinny usytuowany na Civus Scauri zamienił w klasztor świętego Andrzeja, majątek rodzinny na Sycylii posłużył mu do ufundowania sześciu klasztorów. W 577 roku Benedykt I uczynił go diakonem. Dwa lata później papież Pelagiusz II uczynił Grzegorza swoim przedstawicielem w Konstantynopolu – w powierzonych mu zadaniach miał wykorzystać dawniejsze doświadczenia polityczne. W Konstantynopolu spędził siedem lat (579-586), w trakcie pobytu nauczył się języka greckiego. W 586 roku został wezwany do Rzymu, miał służyć Pelagiuszowi II w kierowaniu rzymskim Kościołem.
Po śmierci Pelagiusza II został wybrany papieżem, 3 września 590 roku przyjął sakrę biskupią. Jego pontyfikat trwał 15 lat. Zreformował pracę kurii rzymskiej, korzystając z doświadczeniem zdobytych w trakcie swojej urzędniczej kariery. Usunął z kurii i rzymskich parafii duchownych sprawujących swoje funkcje niegodnie, podniósł także posługę Kościoła wobec ubogich. Uzdrowił papieskie finanse oraz polepszył zarządzanie majątkiem, służącym utrzymaniu dworu i realizacji dzieł miłosierdzia. Pracował nad zwiększeniem dyscypliny rzymskiego duchowieństwa. Na podległych biskupom Rzymu terenach rozwijał administrację kościelną i świecką.
Według Bedy Czcigodnego, św. Grzegorz po raz pierwszy zetknął się z pogańskimi Anglosasami w młodości, na targu niewolników. Już wtedy miał pomyśleć o ewangelizacji ludów zamieszkujących Wyspy Brytyjskie. W pięć lat po objęciu biskupstwa Rzymu polecił wykupywać z niewoli młodych Anglów, by mogli oni poznać wiarę i odebrać edukację w ośrodkach benedyktyńskich. Misję ewangelizacyjną powierzył mnichowi z własnego klasztoru – Augustynowi. Pierwsza misja zakończyła się niepowodzeniem. Druga – lepiej przygotowana, przy wsparciu mnichów z Galii – zakończyła się sukcesem. Augustyn został pierwszym arcybiskupem Canterbury, Grzegorz Wielki zaś patronem Anglii. Papież nalegał, by z poganami postępować wyrozumiale, pozyskiwać ich raczej kaznodziejstwem i przykładem niż przymusem bądź potępianiem ich dotychczasowych zwyczajów.
Przeciwstawiał się donatyzmowi, występował przeciwko zdobywającym wówczas popularność pismom teologów ze szkoły antiocheńskiej. Potępiał agnoetów uznających, że Bóg nie jest wszystkowiedzący. W postępowaniu z heretykami, schizmatykami i zatwardziałymi poganami wzywał do wykorzystania wszelkich godziwych metod w celu zbawienia ich dusz. Zasłynął jako obrońca żydów, potępiał udzielanie im chrztu pod przymusem; przywiązany silnie do idei prawa, publicznie bronił przysługujących im swobód.
Wzbudzał szacunek i uznanie prostotą obyczajów i pracowitością. Pozostawił po sobie imponującą spuściznę pisarską, w tym komentarze do księgi Hioba, traktat o obowiązkach duchowieństwa, liczne kazania i listy. Tradycja uznaje go za ojca chorału, kojarzony bywa powszechnie z odnowieniem rzymskiej liturgii. Miał m. in. nakazać, by Pater nosterodmawiano przed połamaniem hostii oraz by diakoni śpiewali w trakcie Mszy wyłącznie Ewangelię.
Grzegorz zmarł 12 marca 604 roku. Został ogłoszony świętym przez aklamację rzymskiego ludu, którego szczególną czcią cieszył się po śmierci. W 1298 roku został ogłoszony przez Bonifacego VIII doktorem Kościoła. Uznawany jest za jednego z czterech wielkich doktorów Kościoła. Inskrypcja na grobie w Bazylice św. Piotra określa go jako Consul Dei, sam w trakcie pontyfikatu nazywał się skromnie sługą sług Bożych.